سکه‌ئی با تصویر نیمرخ فرومو کیسارو ( ۷۳۷ - ۷۴۵م) ، از آخرین شاهان سلسلۀ کابل‌شاهان


احمد احمدی

این سکه که تصویر نیم تنه پادشاهی با تاج خاص، گوشواره، و جزئیاتی از ریش و موهای حلقه دار را نشان می دهد، به فرومو کیسارو (Fraomo Kesaro یا فروم کیسار) منسوب است. او یکی از واپسین فرمانروایان شناخته شدۀ دودمان کابل شاهان بود، که در میانۀ قرن هشتم میلادی بر مناطق وسیعی از سرزمینهای شرقی آریانا (کابلستان و زابلستان) حکمرانی داشت.

کابل شاهان، که به احتمال زیاد دارای ریشههای هپتالی-کوشانی با سنتهای آریائی و هندی بودند، در این دوره با گسترش خلافت عباسی و فشارهای نظامی مسلمانان عرب روبه رو شدند. پس از دوران فرومو کیسارو، بخش بزرگی از قلمرو آنان، شامل کابل، غزنی، زابل و وادی سند، به تدریج به دست نیروهای خلافت اسلامی افتاد. این روند از دهههای پایانی سده هشتم میلادی شدت گرفت و با فروپاشی تدریجی اقتدار کابل شاهان همراه بود.

شواهد سکه شناسی، به ویژه سکههای دارای کتیبههای برهمی، پهلوی یا کوشانی متأخر، نشان می دهد که فرومو کیسارو در انتقال سنتهای هنری و سکه زنی کوشانیان نقش داشته است. نگاره این سکه، با تاج چندلایه و نشانههای سلطنتی، تأثیرپذیری از سنت شاهان کوشانی-هفتالی و احتمالاً اشکانی را نیز نمایان می سازد.

سکه های  فرومو کیسارو، فعلآ در موزیم بریتانیا، موزیم ملی افغانستان، موزیم هنر تأریخ  وین و کتابخانه ملی فرانسه نگهداری میگردند.

سخنان نغزی ای پرچمن

ادوار تمدنی
:(100000 BCE - 3000 BCE) پیش از تاریخ
:(3500 BCE - 1500 BCE) اریانا
:(3300 BCE - 1300 BCE) دره سند
:(3200 BCE - 1800 BCE) هلمند
:(2300 BCE - 1700 BCE) آمو ( بلخ-مرو)
:(550 BCE - 330 BCE) هخامنشیان
:(250 BCE - 125 BCE) یونانو باختری
:(0 CE - 400 CE) گندهارا
:(30 CE - 375 CE) کوشانی
:(224 CE - 651 CE) ساسانیان
:(400 CE - 500 CE) یفتلی
:(600 CE - 800 CE) خلافت اسلامی
:(819 CE - 999 CE) سامانیان
:(821 CE - 873 CE) طاهریان
:(861 CE - 1003 CE) صفاریان
:(879 CE - 1215 CE) غوریان
:(971 CE - 1186 CE) امپراطوری غزنوی
:(1206 CE - 1526 CE) سلطنت دهلی
:(1220 CE - 1500 CE) تیموریان
:(1526 CE - 1858 CE) گورکانیان
:(1747 CE - 1826 CE) امپراطوری درانی
:(1826 CE - 1929 CE) بارکزائیان
:(1929 CE - 1978 CE) محمدزائیان
:(1929 CE - 2025 CE) عصر حاضر