قلعه اختیارالدین
۱. موقعیت دقیق جغرافیائی:
قلعه اختیارالدین در شمال غرب افغانستان، در مرکز شهر هرات ولایت هرات واقع است. این قلعه در بالای یک تپه کوچک در مرکز شهر قرار دارد و از آن به عنوان یکی از نمادهای تاریخی هرات یاد میشود.
۲. موقعیت عرض و طول جغرافیائی:
عرض جغرافیائی: ۳۴.۳۴۸۸° شمالی
طول جغرافیائی: ۶۲.۲۰۳۰° شرقی
۳. پیشینۀ تاریخی:
قلعه اختیارالدین یکی از قدیمیترین بناهای تاریخی افغانستان است. این قلعه شاید در دوران آریائیان ساخته شده باشد و سپس در دوران اسکندر کبیر بازسازی گردید. در دوره های مختلف، به ویژه در زمان تیموریان، قلعه اختیارالدین به عنوان یک مرکز نظامی و اداری استفاده میشد. در سال های بعد، به ویژه در قرن ۲۰ س.م، بازسازی های متعدد روی این قلعه انجام شد.
۴. ویژهگیهای معماری:
معماری قلعه اختیارالدین نشاندهندۀ مهارت فوقالعاده معماران باستانی است. این قلعه دارای دیوارهای ضخیم و بلند، برجها و محوطه های بزرگ میباشد. مصالح استفادهشده در ساخت این قلعه شامل خشت پخته، سنگ و گچ است. طراحی و ساختار قلعه به گونه ئی است که قدرت دفاعی آن را در برابر حملات دشمنان افزایش داده بود.
۵. اهمیت فرهنگی:
قلعه اختیارالدین نه تنها به عنوان یک بنای تاریخی بلکه به عنوان یک مرکز فرهنگی و تاریخی برای مردم افغانستان شناخته میشود. این قلعه نمادی از شکوه و عظمت تمدن های گذشته افغانستان است و همواره مورد توجه محققان و سیاحان قرار گرفته است.
۶. کاشف و زمان کشف:
قلعه اختیارالدین در قرن ۱۹ س.م توسط باستانشناسان اروپائی بازشناسی و مورد مطالعه قرار گرفت. با این حال، پیشینۀ این قلعه از لحاظ تاریخی همواره در روایت های محلی و اسناد تاریخی موجود بوده است. بازسازی های اخیر این قلعه توسط تیم های باستان شناسی و مهندسی داخلی و بینالمللی انجام شد، که به حفظ این میراث ارزشمند کمک شایانی کرده است.
۱. د جغرافیایي موقعیت دقیقه:
د اختیارالدین کلا د افغانستان په شمال لویدیځ کې، د هرات ولایت د هرات ښار په مرکز کې موقعیت لري. دا کلا د ښار په منځ کې د یوې وړې غونډۍ پر سر پرته ده او د هرات د تاریخي نښو څخه یوه ګڼل کېږي.
۲. د جغرافیایي عرض او طول:
عرض جغرافیایي: ۳۴.۳۴۸۸° شمالي
طول جغرافیایي: ۶۲.۲۰۳۰° ختیځ
۳. تاریخي شالید:
د اختیارالدین کلا د افغانستان له تر ټولو زړو تاریخي ودانیو څخه ده. اټکل کېږي چې دغه کلا به د آریایانو په زمانه کې جوړه شوې وي او وروسته د اسکندر مقدوني په دوران کې بیا رغول شوې وي. په بېلابېلو دورو کې، په ځانګړې توګه د تیموریانو په وخت کې، دا کلا د یو نظامي او اداري مرکز په توګه کارېدله. په وروسته کلونو کې، په ځانګړي ډول د ۲۰ مې پېړۍ په اوږدو کې، په دې کلا کې ګڼ شمېر بیا رغونې ترسره شوې دي.
۴. معماري ځانګړتیاوې:
د اختیارالدین کلا معمارۍ د پخوانیو معمارانو د لوړې وړتیا ښکارندويي کوي. دغه کلا غټې او قوي دیوالونه، برجونه او پراخ انګړونه لري. په دې کلا کې کارېدلي توکي پخه خښته، ډبرې او ګچ دي. د کلا ډیزاین او جوړښت په داسې ډول و، چې د دښمنانو د بریدونو پر وړاندې د هغې دفاعي وړتیا لوړه کړې وه.
۵. فرهنګي اهمیت:
د اختیارالدین کلا نه یوازې د یو تاریخي یادګار په توګه، بلکې د یو فرهنګي او تاریخي مرکز په توګه د افغانستان خلکو ته ځانګړی اهمیت لري. دا کلا د افغانستان د پخوانیو تمدنونو د ویاړ او عظمت سمبول ګڼل کېږي او تل د څېړونکو او سیلانیانو پام ځان ته اړولی دی.
۶. کاشف او د کشف وخت:
د اختیارالدین کلا د ۱۹ مې پېړۍ په اوږدو کې د اروپایي باستانشناسانو لخوا بیا وپېژندل شوه او مطالعه پرې وشوه. خو د دې کلا تاریخي اهمیت په سیمهییزو روایتونو او تاریخي اسنادو کې تل خوندي پاتې شوی و. په دې وروستیو کې د دې کلا بیا رغونه د کورنیو او نړیوالو باستانشناسي او انجینري ټیمونو لخوا ترسره شوې، چې د دې ارزښتمن میراث په ساتنه کې یې ستره مرسته کړې ده.