شهر ضحاک
۱- موقعیت دقیق جغرافیائی:
شهر ضحاک در ولایت بامیان افغانستان قرار دارد و در نزدیکی مناطق مرکزی این ولایت واقع شده است. این شهر بر فراز یک تپه در امتداد دریای بامیان و در نزدیکی قریه های اطراف قرار دارد.
۲- موقعیت عرض و طول جغرافیائی:
- عرض جغرافیایی: 34.8472° شمالی
- طول جغرافیایی: 67.9746° شرقی
۳- پیشینۀ تاریخی:
- دورۀ شکلگیری: شهر ضحاک به دوران پیش از اسلام بازمیگردد و در زمان کوشانیان به عنوان یک مرکز نظامی و استراتژیک تأسیس شد. بعدها در دورۀ غزنویان و غوریان نقش مهمی در دفاع و مدیریت مسیرهای تجاری ایفا کرد.
- سالهای مهم: شهر ضحاک در قرن ۱۳ سنۀ مشترک توسط مغولها به شدت آسیب دید و بخش زیادی از آن ویران شد.
۴- ویژهگیهای معماری:
- قلعه و برجهای دفاعی: این شهر دارای استحکامات مستحکم و برجهای بلند بوده که برای نظارت و دفاع استفاده میشد.
- مصالح ساختمانی: استفاده از سنگ و گل در ساخت بناهای باقیمانده نشاندهندۀ معماری پایدار و مناسب آن دوره است.
- طراحی استراتژیک: موقعیت شهر بر روی تپه بلند امکان مراقبت مسیرهای تجاری و نظامی را فراهم میکرد.
۵- اهمیت فرهنگی:
- نماد مقاومت: شهر ضحاک به عنوان یک نماد تاریخی از مقاومت مردم بامیان در برابر مهاجمان شناخته میشود.
- جاذبه سیاحت: این شهر باستانی به دلیل تاریخچه غنی و مناظر زیبای اطرافش، از جاذبه های برجسته توریستی افغانستان است.
- ارتباط با افسانه ها: نام این شهر به افسانه های شاهنامه و شخصیت ضحاک ماردوش مرتبط است که جنبه نمادین فرهنگی دارد.
۶- کاشف و زمان کشف:
شهر ضحاک در اوایل قرن بیستم توسط باستانشناسان در جریان بررسیهای باستانشناسی دره بامیان شناسائی گردید. از آن زمان، این منطقه مورد تحقیق و مطالعه قرار گرفته است.
۱- دقیق جغرافیایی موقعیت:
ښار ضحاک د افغانستان د بامیان ولایت کې واقع دی او د دې ولایت په مرکزي سیمو کې نږدې دی. دا ښار د بامیان سیند پر غاړه او د شاوخوا کلیو سره نږدې پر یوه تپه باندې پروت دی.
۲- جغرافیایی عرض و طول موقعیت:
عرض جغرافیایی: 34.8472° شمالي
طول جغرافیایی: 67.9746° ختیځ
۳- تاریخي پس منظر:
د جوړیدو دوره: ښار ضحاک د اسلام مخکې دورې پورې تړاو لري او د کوشانیانو په وخت کې د نظامي او ستراتیژیک مرکز په توګه جوړ شو. وروسته یې د غزنویانو او غوریانو په دورو کې د دفاع او تجارتي لارو د مدیریت کې مهم رول لوبولی دی.
مهم کاله: ښار ضحاک د ۱۳مې پېړۍ په اوږدو کې د مغولو لخوا زیات زیانمن شو او ډیره برخه یې ویجاړه شوه.
۴- معماري ځانګړتیاوې:
قلعه او دفاعي برجونه: دا ښار قوي استحکامات او لوړ برجونه درلودل چې د څارنې او دفاع لپاره کارول کېدل.
ساختماني مواد: په پاتې جوړښتونو کې د ډبرو او خټو کارول د هغه دورې د پایدار او مناسبې معمارۍ ښودنه کوي.
ستراتیژیک ډیزاین: د ښار موقعیت د یوې لوړې تپې په سر کې د تجارتي او نظامي لارو د څارنې لپاره مناسبه وه.
۵- کلتوري اهمیت:
د مقاومت سمبول: ښار ضحاک د بامیان د خلکو د مهاجمینو پر وړاندې د مقاومت تاریخي سمبول په توګه پېژندل کیږي.
سیاحتي جذبې: دغه تاریخي ښار د خپل غني تاریخ او د شاوخوا ښکلو منظرو له امله د افغانستان مهمې سیاحتي سیمې دي.
د افسانو سره تړاو: د دغه ښار نوم د شاهنامه او ضحاک ماردوش په افسانو پورې تړلی دی چې کلتوري اړخونه لري.
۶- موندونکی او د موندنې وخت:
ښار ضحاک د شلمې پېړۍ په پیل کې د باستانپوهانو لخوا د بامیان د درې د باستاني څېړنو په جریان کې پېژندل شوی و. له هغه وخت راهیسې، دغه سیمه څېړنه او مطالعه شوې ده.
- https://web.archive.org/web/20161016124926/http://www.panoramio.com/photo/43230705