غار درۀ کور
غار دره کور یکی از مهمترین ساحه های باستان شناسی در ولایت بدخشان، افغانستان است. این غار به عنوان یکی از قابل توجه ترین ساحه های دوران پارینه سنگی در آسیای مرکزی شناخته میشود و شواهد ارزشمندی از فعالیتهای اولیۀ انسانی در این منطقه ارائه میدهد.
۱. اهمیت باستانشناسی:
کشف: این ساحه در دهه ۱۹۶۰ س.م کشف و حفاری شد و اطلاعات ارزشمندی دربارۀ زندگی انسانهای ماقبل تاریخ در افغانستان فراهم کرد.
حضور نئاندرتال ها: یک دندان نئاندرتال در این غار کشف شده که قدمت آن به حدود ۳۰,۰۰۰ تا ۴۰,۰۰۰ سال پیش بازمیگردد و نشان دهنده سکونت نئاندرتال ها در این منطقه طی دوره پارینه سنگی بالائی است.
ابزارهای سنگی: تعداد زیادی ابزار سنگی شامل تیغه ها و خراشنده ها در این محل یافت شده که تکنیکهای پیشرفته ابزارسازی آن دوره را نشان میدهد.
۲. آثار فرهنگی:
بقایای زغال چوب و استخوانهای حیوانات نشان میدهد که این غار به عنوان پناهگاهی برای گروه های شکارچی استفاده میشده.
شواهدی از استفاده از آتش نیز کشف شده که مهارتهای بقای ساکنان آن را برجسته میکند.
۳. زمینه زمین شناسی:
این غار در یک منطقه کوهستانی با دسترسی به منابع آبی واقع شده که آن را به مکانی ایده آل برای سکونت انسان های اولیه تبدیل کرده است.
لایه های زمین شناسی این ساحه نشان دهندۀ سکونت مداوم طی هزاران سال است.
۴. اهمیت تاریخی:
غار دره کور بخشی از شبکه ساحه های پارینه سنگی در افغانستان است که نقش این منطقه را در پیش تاریخ بشر نشان می دهد.
این ساحه ارتباط بین فرهنگ های آسیای مرکزی و آسیای جنوبی را در دوران سنگ نشان میدهد.
۵. وضعیت حفاظت:
مانند بسیاری از ساحه های باستانی در افغانستان، غار دره کور نیز با تهدیداتی مانند فرسایش طبیعی و کمبود حفاظت مناسب مواجه است.
غار دره کور نمایی ارزشمند از زندگی انسان های اولیه و تطبیق آن ها با محیط جنجال برانگیز منطقه ارائه میدهد. این غار اهمیت افغانستان را به عنوان یک چهارراه در مهاجرت ها و فرهنگ های پیشاتاریخی برجسته میسازد.
د دره کور غار د افغانستان د بدخشان ولایت یو له مهمو لرغونو ځایونو څخه دی.
دغه غار د مرکزي آسیا د لرغوني دورې (پارینهسنگي) د یوې په زړه پورې ساحې په توګه پېژندل کېږي او د انسانانو د لومړنیو فعالیتونو ارزښتناک شواهد وړاندې کوي.
۱. د لرغونپوهنې اهمیت:
کشف: دغه سیمه په ۱۹۶۰مه لسیزه کې کشف او وکېندل شوه، چې د افغانستان د ماقبل تاریخ د انسانانو په اړه ارزښتناک معلومات وړاندې کوي.
د نئاندرتال شتون: په دې غار کې د یو نئاندرتال غاښ موندل شوی، چې د ۳۰,۰۰۰ څخه تر ۴۰,۰۰۰ کلونو مخکې پورې اړوند دی. دا ښيي چې نئاندرتالان په دې سیمه کې د پارینهسنگي دورې په لوړه مرحله کې اوسېدل.
د ډبرو وسایل: ګڼ شمېر د ډبرو وسایل، لکه تیغهګانې او سکریپرونه، په دې ځای کې موندل شوي، چې د هغې دورې د وسایلو جوړولو پرمختللي تخنیکونه څرګندوي.
۲. فرهنګي آثار:
- د سکرو او حیواناتو د هډوکو پاتې شوني ښيي چې دغه غار د ښکار کوونکو ډلو لپاره د یوه پناهځای په توګه کارېدلی دی.
- د اور کارونې شواهد هم موندل شوي، چې د دې ځای د اوسېدونکو د ژوندي پاتې کېدو مهارتونه څرګندوي.
۳. د ځمکې پېژندنې اړخ:
- دغه غار په یوه غرني سیمه کې موقعیت لري، چې اوبو ته لاسرسی لري او د لومړنیو انسانانو لپاره یو مناسب ځای ګڼل کېده.
- د دې ساحې جیولوژیکي طبقې ښيي چې په دې سیمه کې د زرګونو کلونو لپاره دوامداره ژوند شتون درلود.
۴. تاریخي اهمیت:
- د دره کور غار د افغانستان د پارینهسنگي د ځایونو د شبکې یوه برخه ده، چې د بشري تاریخ په لومړنیو مرحلو کې د دې سیمې رول څرګندوي.
- دغه ځای د مرکزي آسیا او سویلي آسیا ترمنځ د فرهنګونو د اړیکو شاهدي ورکوي.
۵. د ساتنې وضعیت:
- د افغانستان د ډېرو لرغونو ځایونو په څېر، د دره کور غار هم له طبیعي فرسایش او د مناسبې ساتنې د نشتوالي له ګواښونو سره مخ دی.
د دره کور غار د لومړنیو انسانانو د ژوند او د سیمې له سختو چاپېریالونو سره د هغوی د تطابق یو ارزښتناک انځور وړاندې کوي. دغه غار د افغانستان اهمیت د تاریخي مهاجرتونو او لرغونو فرهنګونو په څلورلارې کې روښانه کوي.
- AI-Dall-E20250115
-
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Badakhshan_in_Afghanistan.svg