پنام ، یا ماسک ، برای اولین بار در سرزمین آریانای کهن اختراع وبرای نخستین بار توسط نیاکان زرتشتی ما بکار برده شده است.
احمد احمدی
بر اساس اسناد و مدارک تأریخی، هزاران سال قبل، نیاکان زرتشتی ما، از پوششی استفاده می کردند، که بنام پنام (Panam ) یاد میشده است،
طوریکه مشابه به ماسکهای بهداشتی امروزی بوده است.
بر اساس لغت نامههای اولیه - زبان دری، چون فرهنگ رشیدی و فرهنگ جهانگیری، که در هند تألیف شده اند، واژه پنام، به مفهوم پنهان و پوشیده معنی شده است.
اما در کتاب اوستا ، از پنام باسم پئیتی دان (paitidana ) یاد شده است.، پارچه ئی که موبدان زرتشتی در وقت خواندن کتاب اوستا، و یا در هنگام نزدیک شدن به آتش مقدس، آن را بر روی صورت و دهن خود می بستند، تا با نفس هایشان، آتش مقدس را آلوده نسازند.
همچنان در توضیح و اهمیت پنام، در فقره اول فرگردِ (۱۸) وندیداد، « یکی از نسک های پنج گانهٔ کتاب اوستا» چنین آمده است:
چنین گفت اهورا مزدا، در میان مردمان، هست کسی که پنام « ماسک » بسته، اما بندی از دین به میان بسته ندارد و خود را به دروغ موبد می نآمد.
ای زرتشتِ پاک، تو نباید که چنین کسی را موبد بخوانی.
البته همین نقش مهم آریائی ها در کشف آتش بوده، که بعد دلیل احترام آنها به آتش گردیده است.
همانطوری که از داستانهای کتاب شاهنامه، بر می آید، هوشنگ، پادشاه پیشدادی سرزمین آریانا - بمرکزیت بلخ،بوده که در جریان کشتن اژدها، سنگی را بسوی آن مار پرتاب می کند و سنگ در برخورد به سنگ دیگری، جرقه ئی را تولید میکند و از آن به بعد آتش روشن می شود.
در ضمن قابل یاد آوریست، که بر اساس متون و روایات زرتشتی، زرتشت پیامبر آریائیهای باستان، در روستائی بنام راغ « راغستان بدخشان امروزی »، یعنی در اولین سرزمین اهورائی آریائیهای باستان بنام « آریانا ویئجه، متولد شده است.
[ دینکرد - کتاب هفتم - فصل دوم - بند نهم، تألیف محمد تقی راشد محصل]
چنانچه نامبرده، بعد در سومین سرزمین و نشیمنگاه اهورائی آریائی ها، بنام بخذی « بلخ امروزی» در حضورگشتاسپ شاهنشاه سلسله کیانی « از خاندان اسپه» بمرکزیت شهر بلخ،دین اش را آشکار ساخته است.
ضمنآ باید گفت، که بر اساس مندرجات شاهنامه،زرتشت در عمر (۷۷) سالگی یکجا با لهراسپ پدر گشتاسپ، توسط توربراتور - تورانی، در آتشکده « آذرگشسب »، واقع در بلخ باستان کشته شده است.
شما در ذیل تصاویری را از مجسمه مردان زرتشتی - آریائی را می بیند، که از مناطقی در مرز مشترک افغانستان با تاجیکستان و ازبیکستان، کشف شده اند، طوری که آنها پنام « ماسک»های زرتشتی را بر دهن وصورت خویش بسته اند.
سخنان نغزی ای پرچمن