کول
علی احمد کهزاد
بابر میگوید : "در جانب جنوب قلعه و شرقی شاه کابل یک کول کلانی افتاده، گرداگرد او به یک میل شرعی نزدیک میشود." این کول به اصطلاح امروز بنام "چمن قلعه حشمت خان" یاد میشود و یکی از شکارگاه های سلطنتی است. رودخانه لوگر که از تنگی ده یعقوب عبور میکند به این کول آب میرسانید و میرساند و از پای پشته بالاحصار و دامنه شرقی شاه کابل که اینجا عبارت از گوشه شرقی شیر دروازه یعنی کوه تخت شاه باشد تا نزدیکی های بینی حصار انبساط داشت. طوری که در بالا گفتیم دریائی در پای دیوار های ارگ تشکیل میداد که دامن آن در افق جنوب شرقی تا فاصله های دور افتاده یی به نظر میخورد. در بعضی سالها که آب خیزی زیاد میشد آب کول مذکور خیلی زیاد میشد. بابر به غرض تفریح و شاید شکار در کول مذکور گاه گاه کشتی رانی میکرد، چنانچه یک وقت حین مراجعت از غزنی از راه سجاوند (لوگر) چون به ده یعقوب رسید، آب لوگر به اندازه ئی زیاد شده بود که محل عبور در تنگی ده یعقوب نبود. نا گفته نماند که بابر رود لوگر را به نام "آب ده یعقوب" خوانده و مینویسد : "چنانچه آب ده یعقوب گذر یافت میشد من کشتی که در کول ساخته بودم، آورده در روبروی بگرامی در آب ده یعقوب انداختم و مردم به کشتی میگذشتند از این جهت از کوتل سجاوند گذشته و به کرویه آمده از بگرامی به کشتی از آب گذشته در ماه ذیحجه به کابل آمدیم خلاصه کول کلان مذکور در پای دیوارهای قلعه بالاحصار آب زیاد داشت و به حیث یک دریاچه مردم از دیدن آن کیف میکردند."