نقش‌برجسته ئی از تمدنهای میان‌رودان با تاجی مشابه به تاج "هِم‌هِم"، با قدمت حدود ۳۵۰۰ ساله
احمد احمدی
این قطعه سنگ نگاره، که به تمدن سومر یا بابل نسبت داده می شود، دارای قدمتی در حدود ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد (حدود ۳۵۰۰ سال پیش) بوده و ابعاد آن تقریباً ۲/۷۱ اینچ ارتفاع و ۳/۵ اینچ عرض دارد. در این نقش برجسته، یک موجود نیمه اسطوره ای – که در متون بین النهرینی به عنوان آپکالو (Apkallu) شناخته می شود، با دهن باز – به تصویر کشیده شده که بر سر خود تاجی دارد که از نظر ظاهری شباهت هائی با تاج تشریفاتی مصری موسوم به «هِم هِم» (Hemhem crown) دارد.
تاج همهم، یکی از نمادهای سلطنتی و آئینی در مصر باستان به شمار می رفت، که معمولاً از ترکیب سه تاج اوزیریس – ایزد جهان زیرین و زنده گی پس از مرگ – به همراه دو شاخ قوچی شکل در زیر آن تشکیل می شد. واژۀ «هِم هِم» در زبان مصر باستان به معنای «فریاد» یا «بانگ» بوده است. اولین نمونه شناخته شده این نوع تاج، در تختگاه طلائی فرعون توتانخ آمون از دودمان هجدهم مصر یافت شده و ظاهراً کاربرد آئینی و تشریفاتی داشته است. اینکه چنین تاجی در میان رودان یا بابل نیز دیده شده، می تواند نشانه ئی از تبادلات فرهنگی میان تمدنهای این منطقه با مصر باشد، که موضوعی نیازمند پژوهشهای بیشتر است.
در این میان، برخی پژوهشگران به نقش برجسته ئی اشاره دارند، که در محوطهٔ پاسارگاد (در استان فارس - ایران امروزی) قرار دارد. این نقش برجسته، که تصویری از یک موجود هیبریدی با بال، تاج و لباس آئینی است، ارتفاعی حدود ۲٫۳۵ متر (و با تاج تا ۲٫۹۰ متر) دارد. با این حال، برخلاف ادعاهای برخی افراد ومحافل رسمی ایرانی، که آن را بدون ارائه شواهد مستند به کوروش هخامنشی نسبت می دهند. در حالیکه هویت واقعی این نقش برجسته همچنان مبهم و محل اختلاف است. علاوه بر این، چهره این پیکره نیز به طور مشهودی تخریب شده و نظر به تصاویر موجود، فاقد ویژگیهای مشخص انسانی است.
ضمنآ باید خاطر نشان کرد، که ابوریحان بیرونی، در کتاب معروفش بنام آثار الباقیه، کوروش را از جمله پادشاهان کلده (Chaldea) در بابل نو قلمداد کرده است و نه پادشاهی در سرزمین پارس " ایران فعلی."
در اخیر، باید یادآور شد که نمونه اصلی این نقش برجسته سومری، یعنی تصویر یکم، که در بالا به آن اشاره شد، در حال حاضر در یکی از خانههای حراج در دالاس، تگزاس (ایالات متحده امریکا) نگهداری میگردد.
سخنان نغزی ای پرچمن