قلعه نندانا، مکانی که ابوریحان البیرونی، درآن مساحت کره زمین را اندازه گرفت!
احمد احمدی
قلعه نندانا ( Nandana castle)، اسم همان مکانیست، که ابوریحان البیرونی ، ریاضی دان، منجم و جغرافیدان شهیر کشور ما در عهد غزنویان،یعنی در حدود ( ۱۰۰۰) سال قبل، درطی سفر سیزده ساله اش( ۴۰۸ _ ۴۲۱ق = ۱۰۱۷م _ ۱۰۳۰م) ، که در رکاب سلطان محمود غزنوی، بسر زمین هند رفته بود، در شهر نندانا مقیم شد و در همانجاه به تحقیقات اش در مورد تعین مساحت کره زمین پرداخت.
چنانچه ابوریحان البیرونی، با استفاده از سطح اراضی و ارتفاع همین کوه پایه بود، که نخست او شعاع زمین را محاسپه کرده و بعد مساحت کره زمین را اندازه گرفت. درآن زمان ابو ریحان، با کمک علم مثلثات محیط زمین را ( ۴۰۰۰۰ ) کیلومتر محاسپه نمود، که با محاسپات فعلی فقط (۳۲۰ ) متر اختلاف دارد و این مقدار خطائی کمتر از یک درصد است. چنانچه میدانیم، البیرونی، این روش محاسپاتی خویش را درمورد چگونگی محاسپه نمودن شعاع زمین و سپس اندازه گیری مساحت زمین، را در کتاب اش، بنام قانون مسعودی توضیح داده است.
همچنان گفتنیست، که قلعه ناندنا، در یک موقعیت استراتژیک، در دامنه تپه جناح شرقی رشته (Salt Range)، ایالت پنجاب پاکستان واقع بوده، که در اوایل قرن یازدهم، شاهد نبرد نیروهای سلطان محمود غزنوی با قوای بهم پل (Bhim Paul) ازسلسله پادشاهان ( Hindu Shahi) بوده است. چنانچه اکنون ویرانههای بجا مانده در نندانا ، تنها شامل ویرانههای یک شهر و یک معبد « شیوا» میباشد.
سخنان نغزی از پرچمن