شش اولانگ کابل
علی احمد کهزاد
بابر در اطراف قلعه و ارگ کابل شش اولانگ یا جلگههای سبز و حاصل خیز را اسم میبرد که سه اولانگ "سیه سنگ" ، "سونک قورغان" و "چالاک" متصل سواد شهر و سه اولانگ دیگر "کمری"، "تیبه" و "کوش نادر" را دورتر قرار میدهد. اولانگ سیه سنگ یا سیاه سنگ تا امروز به همان نام سابق خود موجود است و تا رشته تپه های خاکی که حد فاصل بگرامی میباشد منبسط است. اولانگ "سونک قورغان" قرار تزک بابری میان شمال و شرق کابل افتاده و فاصله آن از شهر دو کروه ،بوده اسم این اولانگ از بین رفته و موقعیت آن زنده بانان، یکه توت، تره خیل و ده سبز را در برمیگرفت.
اولانگ چالاک از خواجه رواش بطرف ده کیپک و باغ بالا گفته شامل شیرپور و چمن وزیر آباد، شهر نو و ارگ تا کناره های رود خانه کابل منبسط بود. اولانگ کمری هم معلوم است زیرا اقلاً با نام کمری که تا حال موجود است هر کس فهمیده میتواند که اولانگ مذکور در کجا افتاده بود در تزک دو اولانگ دیگر یعنی "تیبه" و "کوش نادر" که با یک نام دیگر اولانگ "دیورین" هم یاد شده که در ضبط آن در میان نسخ اختلاف نظر بسیار است. زیرا به صور مختلف "انورین"، "دیورتن" و "دیورین" هم قید کرده اند.
علاوه برین یک تنگی هم به این نام یاد میشد چنانچه تزک بابری ابتدأ کوه شاه کابل (یعنی شیر دروازه و کوه تخت شاه) را به این تنگی نسبت داده است. بهر حال اینقدر فهمیده میتوانیم که اولانگ مذکور که مشتمل بر دو حصه جداگانه بوده، دند چهاردهی را به مفهوم وسیع کلمه در بر میگرفت. چون موقعیت تیبه که امروز آنرا "دارالامان" گویند معلوم ،است، میتوان "کوش نادر" را در مقابل آن در حصص جنوب غربی حوزه چهاردهی قرارداد.